امکان مطالبه حق زارعانه در صورتی که دولت زمین را تملک کرده باشد.

حق زارعانه حقی است مالی برای زارع در ملک مزروعی مالک به تبع تصرفات مستمر و طولانی زارع در ملک دیگری (مالک)، همراه با کار که می بایست ایجاد مرغوبیت و یا ابقای مرغوبیت سابق در اثر اذن مالک یا یکی از عقود زراعی مانند مزارعه یا اجاره ایجاد شود. خواه این حق در عقد تصریح شده باشد یا به عنوان شرط ضمنی از عرف اقتباس گردد.

به موجب مقررات با حصول عواملی که باعث ایجاد حق زارعانه برای زارع می شوند، زارع می تواند اقدام به مطالبه حق زارعانه  که برای وی ایجاد شده اقدام کند.

 

امکان مطالبه حق زارعانه از دولت

گاهی ضرورت زندگی اجتماعی می طلبد تا برای اجرای برنامه های عمومی، عمرانی و نظامی وزارتخانه ها یا موسسات و ... که در جهت تسهیل زندگی عمومی و پیشرفت جامعه ضروری است اراضی متعلق به اشخاص اعم از زراعی و غیر زراعی توسط ارگان دولتی خریداری و تملک گردد.

در چنین مواردی مسئله ای که حادث می شود این است که اگر در زمینی زراعی، زارع دارای حق زارعانه باشد آیا پس از تملک زمین توسط دولت حق زارعانه شخص ساقط می شود یا خیر؟ در این خصوص در لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه های عمومی و نظامی دولت مصوب 1358 و قانون نحوه تقویم ابنیه، املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری ها مصوب 1370 تعیین تکلیف شده است به موجب دو مقرره مذکور در صورتی که زارعین حقی در ملک تملک شده توسط دولت داشته باشند حقوق زارعین ذینفع از محل ارزش کل ملک به آنان پرداخت می شود. در خصوص نحوه تقویم حق زارعانه در این موارد اگر توافقی سابق بر تملک دولت نباشد طبق روال معمول و عرفی و توسط کارشناس قیمت حق زارعانه تعیین می شود.

 

اعتراض به ا رزیابی و قیمت اراضی زراعی

از آن جایی که زارع در بحث تملکی که توسط دولت  صورت می گیرد حق و حقوقی دارد در صورتی که تشریفات قانونی برای تملک قانونی اراضی واقع در طرح های دولتی و شهرداری ها رعایت نشده باشد می توان حق اعتراض را برای وی به دلیل ذینفع نبودن در پرونده قائل شد.