انحصاروراثت
انحصار وراثت شرط لازم جهت انتقال رسمی اموال متوفی به هر یک از وراث است در واقع اولین مرحله برای تعیین تکلیف در خصوص اموال و میراث افراد بعد از فوت آنها است با انجام این امر تعداد افراد مشخصی که از متوفی ارث میبرند و میزان سهم الارث هریک از وراث به صورت دقیق مشخص می شود.
برای صدور گواهی انحصار وراثت به کجا باید مراجعه کرد؟
صدور گواهی انحصار وراثت به موجب بند ت از ماده 9 قانون شوراهای حل اختلاف، در صلاحیت شورای حل اختلاف می باشد. و برای درخواست گواهی مذکور باید با ارائه درخواست نامه کتبی از سوی یکی از وراث متوفی یا هر شخص که منفعتی در اموال متوفی دارد به شورای حل اختلاف واقع درآخرین محلی که متوفی پیش از فوت در آنجا اقامتگاه داشته مراجعه نمود.
منظور از اقامتگاه بر اساس ماده 1002 قانون مدنی محلی است که شخص در آنجا سکونت داشته و مرکز مهم امور او نیز در آنجا باشد و اگر این دو مکان یکسان نباشد شورای حل اختلاف محلی که شخص متوفی امور خود را در آن اداره می کرده است برای صدور گواهی انحصار وراثت صلاحیت دارد.
لازم به ذکر است گواهی انحصار وراثتی که شورای حل اختلاف صادر می نماید نسبت به تمامی اشخاصی که ذی نفع محسوب می شوند لازم الاجرا است حتی اگر آنها خود مستقیما چنین تقاضایی رانداده باشند. با این حال برای صدور گواهی مذکور درخواست یک نفر از وراث یا سایر اشخاص ذی نفع بنا به ماده 360 قانون امور حسبی، که ممکن است از وراث شخص هم نباشد کفایت می کند.
مراحل انحصار وراثت
- تعیین تمامی وراث
- تعیین اموال منقول و غیرمنقول و پرداخت مالیات بر ارث ( البته برای فوت شدگان بعد از تاریخ 1/1/1395 نیاز به ضمیمه کردن اظهارنامه مالیاتی هنگام تقدیم درخواست انحصار وراثت نیست)
- مراجعه به شورای حل اختلاف و دریافت فرم استشهادیه
- تکمیل مندرجات استشهادیه و مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی همراه با شهود مورد نیاز
- ارسال آگهی به روزنامه توسط شورای حل اختلاف ( البته اگر میزان دارایی متوفی بیشتر از 50 میلیون تومان باشد)
- بررسی و تعیین تکلیف اعتراضات
- تقسیم ارث
درخواست نامه کتبی برای صدور انحصار وراثت باید شامل چه مواردی باشد؟
بنا به ماده 360 قانون امور حسبی، درخواست نامه ای که وراث برای مطالبه انحصار وراثت می نویسند باید شامل موارد ذیل باشد:
نام و مشخصات کامل درخواست کننده
نام و مشخصات کامل متوفی و وراث
محل اقامت و مشخصات هر کدام از ورثه
نسبت بین متوفقی و وراث
مدارک لازم برای درخواست صدور گواهی انحصار وراثت
مدارک مورد نیاز برای صدور انحصار وراثت
- فرم استشهادیه محضری
- کپی برابر اصل گواهی فوت متوفی
- مدارک هویتی کلیه وراث
- سند ازدواج همسر دائمی در صورت وجود
- ارائه وصیت نامه در صورتی که وصیت نامه وجود داشته باشد
عدم همکاری وراث در انحصار وراثت
در صورت عدم همکاری وراث در انحصار وراثت نیز می توان گواهی حصر وراثت را مطالبه نمود چرا که تقدیم درخواست انحصار وراثت از سوی شخص ذی نفع و در ادامه رسیدگی مرجع مربوطه به آن و صدور گواهی مذکور منوط به همکاری ورثه نبود.
تشریفات رسیدگی به درخواست گواهی انحصار وراثت
بنا به ماده 361 قانون امور حسبی دادگاه با هزینه متقاضی درخواست گواهی انحصار وراثت را یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشار درج می نماید تا چنانچه معترضی نسبت به این درخواست وجود داشت بتواند اقدام لازم را انجام دهد. به عنوان نمونه طبق ماده 294 قانون امور حسبی هر شخصی که وصیت نامه ای از متوفی دارد باید در این مدت به دادگاه ارائه نماید. با گذشت یک ماه از انتشار آگهی شورای حل اختلاف بدون دعوت مبادرت به صدور گواهی انحصار وراثت می نماید که به آن « تصدیق انحصار وراثت» نیز گفته می شود. هزینه آگهی تصدیق بنا به ماده 377 قانون امور حسبی از درخواست کننده آن گرفته می شود.
در تصدیق انحصار وراثت به درخواست خود ورثه، دادگاه حصه هر یک از ورثه را معین می نماید این نوع تصدیق بنا به ماده 369 قانون امور حسبی قابلیت اعتراض در دادگاه را دارد و رای دادگاه در این خصوص نیز قابل تجدید نظر و فرجام خواهی است.
مسلماً قوانین و مقررات مربوط به امور حسبی دارای جزییاتی است که آگاهی و شناخت دقیق آن ها در طرح هر گونه دعاوی و پیگیری آن به صورت صحیح برای افراد حائز اهمیت است بنابراین کسانی که در این راستا دچار ابهام می گردند بهتر است با وکلا و کارشناسانی که در این زمینه تخصص و تجربه دارند مشورت نمایند. جهت دریافت مشاوره و پیگیری موضوع خود می توانید با وکلای موسسه حقوقی بین المللی دادپویان حامی با 10 سال سابقه فعالیت تماس حاصل فرمایید.