تخلیه ملک تجاری
تخلیه ملک در صورتی که موجر تمام حق کسب و پیشه و تجارت را پرداخت کند
- حالت اول، حالتی است که موجر، سرقفلی یا حق کسب و پیشه و تجارت را به طور کامل پرداخت کند، که این مورد در ماده 15 قانون موجر و مستأجر سال 1356 ذکر شده است. مطابق این ماده:
1) تخلیه به منظور احداث ساختمان جدید مشروط بر اینکه پروانه ساختمانی یا گواهی شهرداری مربوط ارائه شود و شهرداری ها مکلفند درصورت مراجعه مالک با رعایت مقررات مربوط پروانه ساختمان ویا گواهی مورد نظر را صادر و به مالک تسلیم نمایند،
2) تخلیه به منظور احتیاج شخصی موجر برای کسب یا پیشه وتجارت،
3) درصورتی که محل کسب یا پیشه وتجارت مناسب برای سکنی هم باشد ومالک برای سکونت خود یا اولاد یا پدر و یا مادر یا همسر خود درخواست تخلیه نماید.
همچنین مطابق ماده 19 همین قانون اگر مستأجر بدون رضایت موجر، مورد اجاره را به غیر انتقال دهد هم موجر می تواند با پرداخت حق سرقفلی به مستأجر، حکم تخلیه را از دعاوی بخواهد.
تخلیه ملک در صورتی که موجر نیمی از حق کسب و پیشه و تجارت را پرداخت کند
- حالت دوم، موجر نیمی از سرقفلی یا حق کسب و پیشه و تجارت را پرداخت می کند. در اینجا باید بین قراردادهای پیش از سال 76 و پس از آن تفکیک قائل شد.
قراردادهای اجاره ای که پیش از سال 1376 منعقد شده اند، قانون روابط موجر و مستأجر مصوب سال 1356 اجرا می شود. مطابق تبصره2 ماده 19 قانون فوق الذکر، مستأجر نمی تواند منافع مورد اجاره را به غیر انتقال دهد و اگر چنین کاری بکند، موجر می تواند با پرداخت نصف مبلغ حق کسب یا پیشه یا تجارت، درخواست تخلیه را خواهد داشت.
محاکم صالح برای دعاوی تخلیه، مطابق مفاد قانون شوراهای حل اختلاف، با این مراجع می باشد، اما نوع تخلیه بستگی به سرقفلی دارد که چون در موارد مذکور، انتقال منافع به غیر می باشد، دادگاه صالح، دادگاه محل وقوع ملک می باشد.
پس از این که رأی قطعی و اجرائیه توسط مرجع قضایی صالح صادر شد، موجر تا 3ماه زمان دارد که حق سرقفلی و کسب و پیشه و تجارت را به مستأجر بپردازد و پس از آن هم، اجرای احکام شعبه مرجع موبوطه موظف است اقدام به تخلیه ملک نماید. لازم به ذکر است که مطابق تبصره 1 ماده 27 قانون روابط موجر و مستأجر، در مواردی که حکم تخلیه با پرداخت حق کسب یا پیشه یا تجارت صادر می شود، مهلت از تاریخ تودیع یا پرداخت وجه شروع می شود.